შრიმად-ბჰაგავატამი Options

[Atman]

ამ თემაში შემოგთავაზებთ "შრიმად-ბჰაგავატამის" ა.ჩ. ბჰაკტივედანტა სვამი შრილა პრაბჰუპადას თარგმანს თავისი განმარტებებით. დავიწყებ პირველი სიმღერით. შეძლებისდაგვარად ვეცდები მალ-მალე დავამატო ახალი ტექსტები...



ამ ლინკზე თითქმის მთლიანი ტექსტია (რუსულ ენაზე):

http://vyasa.ru/books/ShrimadBhagavatam/

აქ აუდიოწიგნებია შრიმად-ბჰაგავატამზე (ასევე რუსულად):

http://www.svirel.com/bhagavata_purana_tales/




დავიწყოთ პირველი სიმღერის ქართული თარგმანით:



შრიმად-ბჰაგავატამი
სიმღერა პირველი



ავტორისაგან



ჩვენ უნდა გვესმოდეს, რაში მდგომარეობს თანამედროვე საზოგადოების მოთხოვნილება. რა სჭირდება მას? გეოგრაფიული საზღვრები უკვე აღარ ყოფს საზოგადოებას გარკვეულ ქვეყნებად ან ერთობებად. ის აღარ არის ისე ჩაკეტილი, როგორც შუა საუკუნეებში იყო და მსოფლიოში ერთიანი ქვეყნის ან ერთიანი საზოგადოების ჩამოყალიბების ტენდენტია შეიმჩნევა. “შრიმად-ბჰაგავატამის” თანახმად, სულიერი კომუნიზმის იდეალები მეტ-ნაკლებად ადამიანთა მთელი საზოგადოების ერთიანობაზე და, უფრო მეტიც, ყოველი ცოცხალი არსების ენერგიის ერთიანობაზეა დამყარებული. დიადი მოაზროვნეები ხვდებიან ამ იდეოლოგიის გავრცელების აუცილებლობას. “შრიმად-ბჰაგავატამს” შეუძლია კაცობრიობის ასეთი მოთხოვნილების დაკმაყოფილება. ამიტომ იგი იწყება ვედანტას ფილოსოფიის აფორიზმით ჯანმადი ასია იატიჰ, რომელიც ერთიანი პირველწყაროს იდეას ამკვიდრებს.

დღეისათვის ადამიანთა საზოგადოება აღარ იმყოფება უმეცრების წყვდიადში. მთელ მსოფლიოში სწრაფი პროგრესი იქნა მიღწეული მატერიალური კეთილდღეობის, განათლებისა და ეკონომიკური განვითარების სფეროებში. მაგრამ საზოგადოების სხეულში, სადღაც მცირედი გაღიზიანების წყარო არსებობს, ამიტომ უმნიშვნელო საკითხებზეც კი ფართომასშტაბიან კონფლიქტებს აქვს ადგილი. უნდა მოიძებნოს საერთო საქმით გაერთიანებული კაცობრიობის მშვიდობის, ძმობისა და კეთილდღეობის გზა. “შრიმად-ბჰაგავატამი” დააკმაყოფილებს ამ მოთხოვნილებას, რადგან იგი ადამიანთა მთელი საზოგადოების სულიერი აღორძინების კულტურულ პროგრამას წამოადგენს.

ადამიანთა საზოგადოების დემონური სახის შესაცვლელად “შრიმად-ბჰაგავატამის” შესწავლა სკოლებსა და უმაღლეს სასწავლებლებშიც უნდა იქნას შემოღებული, რადგან ამას გვირჩევს დიდი ერთგული მოსწავლე პრაჰლადა მაჰარაჯა.

ადამიანთა საზოგადოების დისჰარმონიის მიზეზი უღმერთო ცივილიზაციისათვის დამახასიათებელ უპრინციპობაში მდგომარეობს. არსებობს ღმერთი, ანუ ყოვლისშემძლე პიროვნება, რომლისგანაც ყველაფერი მომდინარეობს, რომელიც ყველაფერს უნარჩუნებს არსებობას და რომელშიც განსასვენებლად ყველაფერი შედის. სამყაროს თავდაპირველი წყაროს აღმოჩენისთვის მატერიალისტური მეცნიერების მიერ გაწეული მცდელობა საკმარისი არ აღმოჩნდა, მაგრამ ფაქტია, რომ არსებობს ყოველივე არსებულის ერთი თავდაპირველი წყარო. ეს თავდაპირველი წყარო ლოგიკურად და ავტორიტეტულად არის განმარტებული მშვენიერ ბჰაგავატამში”, ანუ “შრიმად-ბჰაგავატამში”.

“შრიმად-ბჰაგავატამი” ტრანსცენდენტული მეცნიერებაა, რომლითაც შეიძლება არა მხოლოდ ყველაფრის თავდაპირველი წყაროს, არამედ მასთან ჩვენი ურთიერთობის შეცნობაც. იგი გვასწავლის აგრეთვე ჩვენს მოვალეობას, სრულვქმნათ ადამიანთა საზოგადოება ამ სრულყოფილი ცოდნის საფუძველზე. ეს სანსკრიტზე დაწერილი ძლევამოსილი ნაწარმოებია და ამჯერად ზედმიწევნით წარმოდგენილია ინგლისურ ენაზეც, ისე, რომ უბრალოდ მისი კითხვითაც კი მკითხველი იმდენად სრულყოფილად შეიცნობს ღმერთს, რომ საკმარის განათლებას მიიღებს ათეისტების შემოტევებისგან თავდასაცავად. გარდა ამისა, მკითხველი ღმერთის რეალურობაში სხვების დარწმუნებას შეძლებს.

“შრიმად-ბჰაგავატამი” თავდაპირველი წყაროს განმარტებით იწყება. ეს “ვედანტა-სუტრს” ავტორიტეტული კომენტარია, დაწერილი იგივე ავტორის, შრილა ვიასადევას მიერ, იგი თანდათანობით ვითარდება ცხრა სიმღერის სახით, რასაც ადამიანი ღმერთის შემეცნების უმაღლეს საფეხურამდე მიჰყავს. ტრანსცენდენტული ცოდნის ამ დიადი წიგნის შესწავლისათვის საჭიროა მხოლოდ ის, რომ ადამიანმა თანმიმდევრულად, დაკვირვებით იკითხოს და არ გადახტეს ალალბედზე, როგორც უბრალო წიგნის კითხვისას. მისი თავები ერთი მეორის მიყოლებით უნდა იქნას შესწავლილი. წიგნი შედგება სანსკრიტული ორიგინალის ტექსტების, ინგლისური ტრანსლიტერაციის, სიტყვა-სიტყვითი მნიშვნელობების, თარგმანისა და განმარტებებისგან. და იგი ისეა აგებული, რომ პირველი ცხრა სიმღერის დასრულების შემდეგ მკითხველი აუცილებლად შეიცნობს ღმერთს.

მეათე სიმღერა განსხვავდება პირველი ცხრა სიმღერისგან, რადგან იგი უშუალოდ ღმრთეების პიროვნებას, შრი კრშნას ტრანსცენდენტულ საქმიანობებს ეხება. მეათე სიმღერის შინაარსს ვერ გაიგებს ის, ვისაც პირველი ცხრა სიმღერა არ წაუკითხავს. წიგნი შეიცავს თორმეტ სიმღერას, რომელთაგან თვითოეული დამოუკიდებელია, მაგრამ უმჯობესია მისი თანმიმდევრულად, პატარა ნაწილებად კითხვა.

უნდა ვაღიარო, რომ შრიმად-ბჰაგავატამის” წინამდებარე გამოცემას ნაკლოვანებები ახასიათებს, მაგრამ მაინც ვიმედოვნებ, რომ “შრიმად-ბჰაგავატამის” (1.5.11) შემდეგი განცხადების საფუძველზე საზოგადოების მოაზროვნენი და ლიდერები კარგად მიიღებენ მას:

“მეორეს მხრივ, ნაწარმოები, რომელიც უსაზღვრო უზენაესი უფლის სახელის, დიდების, ფორმისა და გართობების ტრანსცენდენტული ქება-დიდებით არის აღსავსე, წარმოადგენს ტრანსცენდენტულ თხზულებას, რომელიც გზააბნეული ცივილიზაციის ბიწიერ ცხოვრებაში გადატრიალების მოსახდენად არის განკუთვნილი. არასწორადაც რომ იყოს შედგენილი, ასეთ ტრანსცენდენტულ ნაწარმოებს ისმენენ, მღერიან და აღიარებენ განსპეტაკებული ადამიანები, რომლებიც სრულიად პატიოსნები არიან.”

ომ ტატ სატ

ა.ჩ. ბჰაკტივედანტა სვამი

დელი 1962 წ. 15 დეკემბერი

[Atman]

ლექსი 16

კო ვა ბჰაგავატას ტასია პუნია-შლოკედია-კარმანაჰ
შუდდჰი-კამო ნა შრნუიად იაშაჰ კალი-მალაპაჰამ

ჩხუბის ეპოქის მანკიერებისგან განთავისუფლების მსურველებიდან ვისა რ მოუნდება უფლის ღვთაებრივი დიდების მოსმენა?

განმარტება: კალის ეპოქა მისთვის დამახასიათებელი მტრობის გამო ყველაზე სავალალო ეპოქაა. კალი-იუგა იმდენად გაჯერებულია მანკიერებით, რომ მცირედი გაუგებრობის შემთხვევაშიც დიდი კონფლიქტი წარმოიშობა. მათ, ვინც უფლის წმინდა ერთგულ სამსახურს ეწევიან, ვისაც არაფერი სურთ თვითგანდიდებისთვის და თავისუფალნი არიან კარმიული საქმიანობებისა და მშრალი ფილოსოფიური მსჯელობებისაგან, შეუძლიათ ამ რთული ეპოქის მტრობისგან თავის დაღწევა. ადამიანთა ლიდერებს ძალიან უნდათ მშვიდობასა და მეგობრობაში ცხოვრება, მაგრამ წარმოდგენა არ აქვთ უფლის დიდებათა შესახებ მოსმენის მარტივ მეთოდზე. უფრო მეტიც, ასეთი ლიდერები უფლის დიდების გავრცელების წინააღმდეგაც არიან. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, სულელ ლიდერებს უფლის არსებობის ბოლომდე უარყოფა სურთ. საერო სახელმწიფოს სახელით ეს ლიდერები ყოველწლიურად გეგმებს სახავენ. მაგრამ უფლის მატერიალური ბუნების უძლეველი სირთულეების გამო წინსვლის მათი გეგმები განუწყვეტლივ იშლება. ისინი ვერ ხედავენ, რომ მშვიდობისა და ძმობის მათ გეგმებს შედეგი არ მოაქვს. აქ კი ამ წინააღმდეგობის გადალახვის გზაა ნაჩვენები. თუკი მართლა გვსურს მშვიდობა, უზენაესი უფალი შრი კრშნას გაგების გზა უნდა გავხსნათ და ხოტბა შევასხათ მას მისი სათნო საქმიანობების გამო, როლებიც “შრიმად-ბჰაგავატამის” ფურცლებზეა აღწერილი.

ლექსი 17

ტასია კარმანი უდარანი პარიგიტანი სურიბჰიჰ
ბრუჰი ნაჰ შრადდადჰანანამ ლილაია დადჰატაჰ კალაჰ

იგი საუცხოო და მოწყალეა თავის ტრანსცენდენტალ საქმიანობებში და ნარადას მსგავსი დიადი სულები უმღერიან მათ. ამიტომ, გეთაყვა, მოგვიყევი იმ გმირობების შესახებ, რომელთაც იგი თავისი მოვლინების დროს ჩადის.

განმარტება: ზოგიერთი გაუნათლებელი ადამიანის აზრის საწინააღმდეგოდ, ღმრთეების პიროვნება არასოდეს არის უმოქმედო. მოქმედებისას იგი მომხიბლავი და დიდსულოვანია. მისი ქმნილებები, მატერიალურიცა და სულიერიც, საოცარია და ყოველგვარი მრავალფეროვნებითაა აღსავსე. მათ აღწერენ ისეთი განთავისუფლებული სულები, როგორებიოც არიან შრილა ნარადა, ვიასა, ვალმიკი, დევალა, ასიტა, მადჰვა, შრი ჩაიტანია, რამანუჯა, ვიშნუსვამი, ნიმბარკა, შრიდჰარა, ვიშვანათჰა, ბალადევა, ბჰაკტივინოდა, სიდდჰანტა სარასვატი და მრავალი სხვა სწავლული და განთავისუფლებული სული. მატერიალურიცა და სულიერი ქმნილებებიც სიმდიდრით, სილამაზითა და ცოდნითაა სავსე, მაგრამ სულიერი სამეფო უფრო დიდებულია, რამეთუ ცოდნით, ნეტარებითა და მარადისობით არის აღსავსე. მატერიალური ქმნილებები ერთხანს სულიერი სასუფევლის დამახინჯებული ანარეკლების სახით ვლინდება და კინოს ჰგავს. ისინი იზიდავს ნაკლებად გონიერ ხალხს, რომელიც ყალბი საგნებით არის მოხიბლული. ასეთ სულელებს წარმოდგენა არა აქვთ რეალობაზე და მათ თავისთავად მიაჩნიათ, რომ არაფერი არსებობს ყალბი მატერიალური გამოვლინების გარდა. მაგრამ უფრო გონიერმა ადამიანებმა, რომელთაც ვიასასა და ნარადას მსგავსი ბრძენები მიუძღვებიან, იციან, რომ ღმერთის მარადიული სასუფეველი უფრო წარმტაცი, ვრცელი, და მარად ნეტარებითა და ცოდნით აღსავსეა. ზოგჯერ უფალი წყალობს მათ, ვისაც არ ესმით უფლის საქმიანობების და მისი ტრანსცენდენტული საუფლო, როდესაც ინკარნაციების სახით ევლინება და წარმოაჩენს ტრანსცენდენტულ სამყაროში მასთან ურთიერთობის მარადიულ ნეტარებას. ამით იი მატერიალური სამყაროს განპირობებულ სულებს იზიდავს. ზოგიერთი განპირობებული სული მატერიალურ გრძნობათა ცრუ დაკმაყოფილებით არის დაკავებული, ზოგიერთები კი უბრალოდ უარყოფენ თავიანთ ჭეშმარიტ სიცოცხლეს სულიერ სამყაროში. ეს ნაკლებად გონიერი ხალხი ცნობილია კარმების, ანუ საკუთარ გრძნობათა დაკმაყოფილებისთვის მოღვაწეებისა და ჯნანების, ანუ მშრალი მოაზროვნეების სახელით. მაგრამ ამ ორი კლასის ადამიანებზე მაღლა დგას სატვატად ცნობილი ტრანსცენდენტალისტი, ანუ ერთგული, რომელსაც არც გაშმაგებული მატერიალური საქმიანობები იზიდავს და არც მატერიალისტური მსჯელობები. იგი უფლის პოზიტიური სამსახურითაა დაკავებული და ამით კარმებისა და ჯნანებისათვის უცნობ უმაღლეს სულიერ სიკეთეს პოულობს.

როგორც მატერიალური და სულიერი სამყაროებიოს უმაღლეს განმგებელს, უზენაეს უფალს ურიცხვი სახის ათასგვარი ინკარნაცია გააჩნია. ბრაჰმა, რუდრა, მანუ, პრთჰუ, ვიასა, ნარასიმჰა, ვარაჰა და ვამანა მის ტრანსცენდენტულ ინკარნაციებს წარმოადგენენ. უფალი შრი კრშნა ყოველი ინკარნაციის პირველწყაროა, ამიტომ იგი ყოველ მიზეზთა მიზეზი გახლავთ.

ლექსი 18

ათჰაჩჰიაჰი ჰარერ დჰიმანნ ავატარა-კათჰაჰ შუბჰაჰ
ლილა ვიდადჰატაჰ სვაირამ იშვარასიატმა-მაიაია

ო ბრძენო სუტა, გთხოვთ, მოგვიყევი უზენაესი ღმრთეების ურიცხვი ინკარნაციების ტრანსცენდენტული გართობების შესახებ. უფლის, უზენაესი განმგებლის ასეთი სასიკეთო თავგადასავლები და გართობები მისი შინაგანი ძალების საშუალებით სრულდება.

განმარტება: მატერიალურ სამყაროთა შექმნის, არსებობის, შენარჩუნებისა და განადგურებისათვის უზენაესი უფალი, ღმრთეების პიროვნება თავად მოდის ათასობით ინკარნაციის სახით და ამ ტრანსცენდენტული ფორმების ყოველი თავგადასავალი სასიკეთოა. ასეთი საქმიანობებით სიკეთეს ღებულობენ ისინიც, ვინც მათ ესწრებიან და ისინიც, ვინც მათ შესახებ ისმენენ.

ლექსი 19

ვაიამ ტუ ნა ვიტრპიამა უტტამა-შლოკა-ვიკრამე
იაჩ-ჩჰრნვტამ რასა-ჯნანამ სვადუ სვადუ პადე პადე

ჩვენ არასოდეს ვიღლებით ღმრთეების პიროვნების ტრანსცენდენტალ გართობათა შესახებ მოსმენით, რომელთაც ჰიმნებითა და ლოცვებით აქებენ. ისინი, ვინც მასთან ტრანსცენდენტალ ურთიერთობათა გემო განივითარეს, ყოველ წამს ტკბებიან მისი გართობების შესახებ მოსმენით.

განმარტება: საერო ამბებს, მწერლობას, ისტორიასა და უფლის ტრანსცენდენტულ გართობებს შორის დიდი განსხვავება არსებობს. მთელი სამყაროს ისტორიულ ქრონიკებში უფლის ინკარნაციათა გართობებია ნახსენები. “რამაიანა” და “მაჰაბჰარატა” გარდასულ საუკუნეთა ისტორიებია, ჩაწერილი უფლის ინკარნაციათა გართობებთან დაკავშირებით, ამიტომ განმეორებით წაკითხვის შემდეგაც ახლად აღიქმევა. მაგალითად, ნებისმიერმა ადამიანმა მთელი სიცოცხლის მანძილზე შეიძლება იკითხოს ბჰაგავად-გიტა და შრიმად-ბჰაგავატამი” და მაინც ყოველთვის ახალ ცოდნას აღმოაჩენს მათში. საერო ამბები სტატიურია, ტრანსცენდენტული კი – დინამიური, რამეთუ სული დინამიურია, მატერია კი – სტატიური. მათ, ვინც ტრანსცენდენტული საკითხის გაგების გემო განივითარეს, არასოდეს სწყინდებათ ასეთი მოთხრობების მოსმენა. ადამიანს მალე ბეზრდება საერო საქმეები, მაგრამ არავის წყინდება ტრანსცენდენტული, ანუ ერთგული სამსახურის საქმიანობები. უტტამა-შლოკა ნიშნავს იმ ლიტერატურას, რომელიც უმეცრებისთვის არ არის განკუთვნილი. საერო ლიტერატურე წყვდიადის, ანუ უმეცრების მოდუსს მიეკუთვნება, ტრანსცენდენტული ლიტერატურე კი სულ სხვაა. ტრანსცენდენტული ლიტერატურე წყვდიადის მოდუსზე მაღლა დგას და ტრანსცენდენტული საკითხის მეტი კითხვისა და შემეცნების შედეგად მისი შუქი უფრო ბრწყინვალე გახდა. ე.წ. განთავისუფლებული პირები ვერასოდეს კმაყოფილდებიან სიტყვების აჰამ ბრაჰმასმის გამეორებით. ბრაჰმანის ასეთი ხელოვნური შეცნობა ბანალური ხდება და ჭეშმარიტი სიამოვნების განცდისათვის ისინი “შრიმად-ბჰაგავატამის” მოთხრობებს მიმართავენ. უიღბლო ალტრუიზმსა და საერო ფილანტროპიას ჰკიდებენ ხელს. ეს იმას ნიშნავს, რომ მაიავადთა ფილოსოფია საეროა, “ბჰაგავად-გიტას” და “შრიმად-ბჰაგავატამის” ფილოსოფია კი – ტრანსცენდენტული.

ლექსი 20

კრტავან კილა კარმანი საჰა რამენა კეშავაჰ
ატიმარტიანი ბჰაგავან გუდჰაჰ კაპატა-მანუშაჰ

უფალი შრი კრშნა, ღმრთეების პიროვნება, ბალარამასთან ერთად ადამიანივით თამაშობდა და ამგვარად შენიღბულმა მრავალი ზეადამიანური საქმე ჩაიდინა.

განმარტება: შრი კრშნას, ანუ ღმრთეების პიროვნებას არავითარ შემთხვევაში არ მიესადაგება ანთროპომორფიზმისა და ზოომორფიზმის თეორიები. ის თეორია, რომ ეპითემიებისა და ასკეზების შედეგად ადამიანი ღმერთი ხდება, მთელ ქვეყანას მოედო, განსაკუთრებით კი ინდოეთშია გავრცელებული. რადგან განდობილ წერილთა შესაბამისად ბრძენებმა და წმინდანებმა უფალი რამა, უფალი კრშნა და უფალი ჩაიტანია მაჰაპრაბჰუ ღმრთეების პიროვნებად აღიარეს, მრავალმა უსინდისო ადამიანმა საკუთარი ინკარნაციები გამოიგონა. ღმერთის ინკარნაციის გამოგონება ჩვეულებრივი ამბავი გახდა, განსაკუთრებით კი ბენგალიაში. ოდნავი მისტიკური ძალების მქონე ნებისმიერი პოპულარული პიროვნება გარკვეულ ჯამბაზურ ილეთს შეასრულებს და ხმების უმრავლესობით ადვილად ხდება ღმრთეების ინკარნაცია. უფალი შრი კრშნა ასეთი ინკარნაცია არ გახლავთ. იგი მოვლენის დღიდანვე ჭეშმარიტად ღმრთეების პიროვნება იყო. თავის ე.წ. დედას იგი ოთხხელიანი ვიშნუს სახით მოევლინა. შემდეგ, დედის თხოვნით, უბრალო ბავშვის სახე მიიღო. მაშინათვე მიატოვა დედა და სხვა ერთგულთან წავიდა გოკულაში, სადაც ნანდა მაჰარაჯასა და იაშოდა მატას შვილად იქნა აღიარებული. ასევე, შრი ბალადევა, შრი კრშნას ორეულიც შრი ვასუდევას სხვა ცოლისგან შობილ შვილად ითვლებოდა. “ბჰაგავად-გიტაში” უფალი ამბობს, რომ მისი დაბადება და საქმიანობები ტრანსცენდენტულია და ვინც იმდენად იღბლიანია, რომ მისი დაბადებისა და საქმიანობების ტრანსცენდენტულ ბუნებას იცნობს, უმალვე თავისუფლდება და ღმერთის სასუფეველში შეღწევის ღირსი ხდება. ასე რომ, უფალი შრი კრშნას დაბადებისა და საქმიანობების შესახებ ტრანსცენდენტული ცოდნა საკმარისია განთავისუფლებულთათვის. “ბჰაგავატამში” უფლის ტრანსცენდენტული ბუნება ცხრა სიმღერაშია აღწერილი, მეათეში კი მისი განსაკუთრებული გართობებია განხილული. ამ ნაწარმოების კითხვის პროცესში ყოველივე ეს ნათელი ხდება. მაგრამ აქ ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს ის, რომ ღვთაებრიობა უფალმა დედის კალთაშივე აჩვენა, რომ ყოველი მისი ნამოქმედარი ზეადამიანურია (მან შვიდი წლის ასაკში ასწია მთა გოვარდჰანა) და რომ ყოველი ეს საქმე უეჭველად ადასტურებს, რომ იგი არის ღმრთეების უზენაესი პიროვნება. და მაინც, მისი მისტიკური საფარველის გამო მამამისი, დედამისი და დანარჩენი ნათესავები მას მუდამ უბრალო ადამიანის შვილად თვლიდნენ. როდესაც იგი რაიმე არაჩვეულებრივად გმირულ საქმეს ჩადიოდა, მამამისი და დედამისი ამას სხვანაირად გებულობდნენ. ისინი კმაყოფილებას განიცდიდნენ შვილისადმი თავიანთი მშობლიური სიყვარულით. ნაიმიშარანიაში შეკრებილმა ბრძენებმა აღწერეს, რომ იგი გარეგნულად ადამიანს ჰგავდა, სინამდვილეში კი ღმრთეების უზენაესი ყოვლისშემძლე პიროვნებაა.