შრიმად-ბჰაგავატამი Options

[Atman]

ამ თემაში შემოგთავაზებთ "შრიმად-ბჰაგავატამის" ა.ჩ. ბჰაკტივედანტა სვამი შრილა პრაბჰუპადას თარგმანს თავისი განმარტებებით. დავიწყებ პირველი სიმღერით. შეძლებისდაგვარად ვეცდები მალ-მალე დავამატო ახალი ტექსტები...



ამ ლინკზე თითქმის მთლიანი ტექსტია (რუსულ ენაზე):

http://vyasa.ru/books/ShrimadBhagavatam/

აქ აუდიოწიგნებია შრიმად-ბჰაგავატამზე (ასევე რუსულად):

http://www.svirel.com/bhagavata_purana_tales/




დავიწყოთ პირველი სიმღერის ქართული თარგმანით:



შრიმად-ბჰაგავატამი
სიმღერა პირველი



ავტორისაგან



ჩვენ უნდა გვესმოდეს, რაში მდგომარეობს თანამედროვე საზოგადოების მოთხოვნილება. რა სჭირდება მას? გეოგრაფიული საზღვრები უკვე აღარ ყოფს საზოგადოებას გარკვეულ ქვეყნებად ან ერთობებად. ის აღარ არის ისე ჩაკეტილი, როგორც შუა საუკუნეებში იყო და მსოფლიოში ერთიანი ქვეყნის ან ერთიანი საზოგადოების ჩამოყალიბების ტენდენტია შეიმჩნევა. “შრიმად-ბჰაგავატამის” თანახმად, სულიერი კომუნიზმის იდეალები მეტ-ნაკლებად ადამიანთა მთელი საზოგადოების ერთიანობაზე და, უფრო მეტიც, ყოველი ცოცხალი არსების ენერგიის ერთიანობაზეა დამყარებული. დიადი მოაზროვნეები ხვდებიან ამ იდეოლოგიის გავრცელების აუცილებლობას. “შრიმად-ბჰაგავატამს” შეუძლია კაცობრიობის ასეთი მოთხოვნილების დაკმაყოფილება. ამიტომ იგი იწყება ვედანტას ფილოსოფიის აფორიზმით ჯანმადი ასია იატიჰ, რომელიც ერთიანი პირველწყაროს იდეას ამკვიდრებს.

დღეისათვის ადამიანთა საზოგადოება აღარ იმყოფება უმეცრების წყვდიადში. მთელ მსოფლიოში სწრაფი პროგრესი იქნა მიღწეული მატერიალური კეთილდღეობის, განათლებისა და ეკონომიკური განვითარების სფეროებში. მაგრამ საზოგადოების სხეულში, სადღაც მცირედი გაღიზიანების წყარო არსებობს, ამიტომ უმნიშვნელო საკითხებზეც კი ფართომასშტაბიან კონფლიქტებს აქვს ადგილი. უნდა მოიძებნოს საერთო საქმით გაერთიანებული კაცობრიობის მშვიდობის, ძმობისა და კეთილდღეობის გზა. “შრიმად-ბჰაგავატამი” დააკმაყოფილებს ამ მოთხოვნილებას, რადგან იგი ადამიანთა მთელი საზოგადოების სულიერი აღორძინების კულტურულ პროგრამას წამოადგენს.

ადამიანთა საზოგადოების დემონური სახის შესაცვლელად “შრიმად-ბჰაგავატამის” შესწავლა სკოლებსა და უმაღლეს სასწავლებლებშიც უნდა იქნას შემოღებული, რადგან ამას გვირჩევს დიდი ერთგული მოსწავლე პრაჰლადა მაჰარაჯა.

ადამიანთა საზოგადოების დისჰარმონიის მიზეზი უღმერთო ცივილიზაციისათვის დამახასიათებელ უპრინციპობაში მდგომარეობს. არსებობს ღმერთი, ანუ ყოვლისშემძლე პიროვნება, რომლისგანაც ყველაფერი მომდინარეობს, რომელიც ყველაფერს უნარჩუნებს არსებობას და რომელშიც განსასვენებლად ყველაფერი შედის. სამყაროს თავდაპირველი წყაროს აღმოჩენისთვის მატერიალისტური მეცნიერების მიერ გაწეული მცდელობა საკმარისი არ აღმოჩნდა, მაგრამ ფაქტია, რომ არსებობს ყოველივე არსებულის ერთი თავდაპირველი წყარო. ეს თავდაპირველი წყარო ლოგიკურად და ავტორიტეტულად არის განმარტებული მშვენიერ ბჰაგავატამში”, ანუ “შრიმად-ბჰაგავატამში”.

“შრიმად-ბჰაგავატამი” ტრანსცენდენტული მეცნიერებაა, რომლითაც შეიძლება არა მხოლოდ ყველაფრის თავდაპირველი წყაროს, არამედ მასთან ჩვენი ურთიერთობის შეცნობაც. იგი გვასწავლის აგრეთვე ჩვენს მოვალეობას, სრულვქმნათ ადამიანთა საზოგადოება ამ სრულყოფილი ცოდნის საფუძველზე. ეს სანსკრიტზე დაწერილი ძლევამოსილი ნაწარმოებია და ამჯერად ზედმიწევნით წარმოდგენილია ინგლისურ ენაზეც, ისე, რომ უბრალოდ მისი კითხვითაც კი მკითხველი იმდენად სრულყოფილად შეიცნობს ღმერთს, რომ საკმარის განათლებას მიიღებს ათეისტების შემოტევებისგან თავდასაცავად. გარდა ამისა, მკითხველი ღმერთის რეალურობაში სხვების დარწმუნებას შეძლებს.

“შრიმად-ბჰაგავატამი” თავდაპირველი წყაროს განმარტებით იწყება. ეს “ვედანტა-სუტრს” ავტორიტეტული კომენტარია, დაწერილი იგივე ავტორის, შრილა ვიასადევას მიერ, იგი თანდათანობით ვითარდება ცხრა სიმღერის სახით, რასაც ადამიანი ღმერთის შემეცნების უმაღლეს საფეხურამდე მიჰყავს. ტრანსცენდენტული ცოდნის ამ დიადი წიგნის შესწავლისათვის საჭიროა მხოლოდ ის, რომ ადამიანმა თანმიმდევრულად, დაკვირვებით იკითხოს და არ გადახტეს ალალბედზე, როგორც უბრალო წიგნის კითხვისას. მისი თავები ერთი მეორის მიყოლებით უნდა იქნას შესწავლილი. წიგნი შედგება სანსკრიტული ორიგინალის ტექსტების, ინგლისური ტრანსლიტერაციის, სიტყვა-სიტყვითი მნიშვნელობების, თარგმანისა და განმარტებებისგან. და იგი ისეა აგებული, რომ პირველი ცხრა სიმღერის დასრულების შემდეგ მკითხველი აუცილებლად შეიცნობს ღმერთს.

მეათე სიმღერა განსხვავდება პირველი ცხრა სიმღერისგან, რადგან იგი უშუალოდ ღმრთეების პიროვნებას, შრი კრშნას ტრანსცენდენტულ საქმიანობებს ეხება. მეათე სიმღერის შინაარსს ვერ გაიგებს ის, ვისაც პირველი ცხრა სიმღერა არ წაუკითხავს. წიგნი შეიცავს თორმეტ სიმღერას, რომელთაგან თვითოეული დამოუკიდებელია, მაგრამ უმჯობესია მისი თანმიმდევრულად, პატარა ნაწილებად კითხვა.

უნდა ვაღიარო, რომ შრიმად-ბჰაგავატამის” წინამდებარე გამოცემას ნაკლოვანებები ახასიათებს, მაგრამ მაინც ვიმედოვნებ, რომ “შრიმად-ბჰაგავატამის” (1.5.11) შემდეგი განცხადების საფუძველზე საზოგადოების მოაზროვნენი და ლიდერები კარგად მიიღებენ მას:

“მეორეს მხრივ, ნაწარმოები, რომელიც უსაზღვრო უზენაესი უფლის სახელის, დიდების, ფორმისა და გართობების ტრანსცენდენტული ქება-დიდებით არის აღსავსე, წარმოადგენს ტრანსცენდენტულ თხზულებას, რომელიც გზააბნეული ცივილიზაციის ბიწიერ ცხოვრებაში გადატრიალების მოსახდენად არის განკუთვნილი. არასწორადაც რომ იყოს შედგენილი, ასეთ ტრანსცენდენტულ ნაწარმოებს ისმენენ, მღერიან და აღიარებენ განსპეტაკებული ადამიანები, რომლებიც სრულიად პატიოსნები არიან.”

ომ ტატ სატ

ა.ჩ. ბჰაკტივედანტა სვამი

დელი 1962 წ. 15 დეკემბერი

[Atman]

ლექსი 26

მუმუკშავო გჰორა-რუპან ჰიტვა ბჰუტა-პატინ ათჰა
ნარაიანა-კალაჰ შანტა ბჰაჯანტი ჰი ანასუიავაჰ

განთავისუფლების მსურველებს, როგორც წესი, არავისი შურთ და პატივს სცემენ ყველას, მაგრამ ისინი მაინც უარს ამბობენ ნახევარღმერთების საშინელ და შემზარავ ფორმებზე და ყოვლადნეტარი ვიშნუს ფორმებსა და მის სრულ ნაწილებს სცემენ თაყვანს.

განმარტება: ღმრთეების უზენაესი პიროვნება, შრი კრშნა, რომელიც თავდაპირველი პიროვნებაა ვიშნუს კატეგორიაში, ორი სხვადასხვა კატეგორიის სახით ავრცელებს თავს, კერძოდ, როგორც შემადგენელი სრული ნაწილები და როგორც განცალკევებული განუყოფელი ნაწილაკები. განცალკევებული განუყოფელი ნაწილაკები მსახურები არიან, შემადგენელი სრული ნაწილები კი – თაყვანისცემისა და მსახურების ობიექტები.

უზენაესი უფლის მიერ უფლებამოსილი ყოველი ნახევარღმერთიც განცალკევებულ განუყოფელ ნაწილაკს წარმოადგენს. ისინი არ მიეკუთვნებიან ვიშნუ-ტატტვას კატეგორიას. ვიშნუ-ტატტვა ღმრთეების თავდაპირველი პიროვნების თანაბარი ძალის მქონე ცოცხალი არსებები არიან და დროისა და ვითარების შესაბამისად ისინი სხვადასხვა კატეგორიის ძალებს ავლენენ. განცალკევებული განუყოფელი ნაწილაკების ძალა შეზღუდულია. მათ არ გააჩნიათ ვიშნუ ტატტვასათვის დამახასიათებელი უსაზღვრო ძალა. ამიტომ არასოდეს შეიძლება ვიშნუ-ტატტვას, ანუ ნარაიანას, ღმრთეების პიროვნების სრული ნაწილებისა და განუყოფელი ნაწილაკების ერთ კატეგორიაში მოქცევა. ვინც ამას ჩადის, უმალვე პაშანდიდ წოდებული მკრეხელი ხდება. კალის ეპოქაში მრავალი უმეცარი პიროვნება უშვებს მსგავს შეურაცხყოფას და ერთმანეთს უტოლებს ამ ორ კატეგორიას.

განცალკევებულ განუყოფელ ნაწილაკებს სხვადასხვა მატერიალური ძალა აქვთ და ზოგიერთი მათგანი კალა-ბჰაირავას, შანის, მაჰაკალისა და ჩანდოკას მსგავსია. როგორც წესი, ამ ნახევარღმერთებს თაყვანს სცემენ ისინი, ვინც წყვდიადის, ანუ უმეცრების მოდუსის უმდაბლეს კატეგორიას მიეკუთვნებიან. დანარჩენ ნახევარღმერთებს, როგორებიც არიან ბრაჰმა, შივა, სურია, განეშა და მრავალი სხვა ღვთაება, ეთაყვანებიან ვნების მოდუსში მყოფი ადამიანები, რომელთაც მატერიალური სიამოვნების წადილი ამოძრავებთ. მაგრამ მატერიალური ბუნების სათნოების მოდუსში (სატტვა-გუნაში) მყოფნი მხოლოდ ვიშნუ ტატტვას სცემენ თაყვანს. ვიშნუ-ტატტვა წარმოდგენილია სხვადასხვა სახელებითა და ფორმებით, როგორებიც არიან ნარაიანა, დამოდარა, ვამანა, გოვინდა და ადჰოკშაჯა.

ღირსეული ბრაჰმანები შალაგრამა-შილას სახით წარმოდგენილ ვიშნუ-ტატტვას სცემენ თაყვანს და მაღალი კასტებიც – კშატრიები და ვაიშიები – ვიშნუ-ტატტვას ეთაყვანებიან.

სათნოების მოდუსში მყოფ უაღრესად კვალიფიცირებულ ბრაჰმანებს სხვების თაყვანისცემის მეთოდების საწინააღმდეგო არაფერი აქვთ. ისინი დიდ პატივს სცემენ ნახევარღმერთებს, კალა-ბჰაირავას ან მაჰაკალის მსგავს საშინელი გარეგნობის მქონე ნახევარღმერთებსაც კი. მათ მშვენივრად იციან, რომ უზენაესი უფლის ეს საშინელი ფორმები უფლის მსახურები არიან, რომლებიც სხვადასხვა პირობებში იმყოფებიან, მაგრამ მაინც უარს ამბობენ ნახევარღმერთების საშინელი თუ მიმზიდველი ფორმების თაყვანისცემაზე და ყურადღება მხოლოდ ვიშნუს ფორმებზე გადააქვთ, რადგან სერიოზულად სურთ მატერიალური პირობებიდან განთავისუფლება. ნახევარღმერთებს, მათ შორის ბრაჰმასაც, რომელიც მთავარია ნახევარღმერთებს შორის, არ შეუძლიათ ვინმესთვის თავისუფლების მინიჭება. ჰირანიაკაშიპუმ უკვდავების მისაღწევად მკაცრი ეპითემიები შეასრულა, მაგრამ მისმა სათაყვანებელმა ღვთაებამ, ბრაჰმამ, ვერ უბოძა მას ეს წყალობა. ამიტომ მხოლოდ ვიშნუს ჰქვია მუკტი-პადა, ანუ ღმრთეების პიროვნება, რომელსაც მუკტის, ანუ განთავისუფლების მინიჭება შეუძლია. ნახევარღმერთები, მატერიალური სამყაროს დანარჩენი ცოცხალი არსებების მსგავსად, ისპობიან მატერიალური სამყაროს განადგურებისას. მათ საკუთარი თავის განთავისუფლებაც კი არ შეუძლიათ, და რაღა უნდა ვთქვათ მათი ერთგულების განთავისუფლებაზე. ნახევარღმერთებს თავიანთი თაყვანისმცემლებისათვის მხოლოდ დროებითი და არა მარადიული სიკეთის მიცემა ძალუძთ.

სწორედ ამის გამო უარყოფენ განთავისუფლების მსურველები ნახევარღმერთთა თაყვანისცემას, თუმცა არც ერთი მათგანის მიმართ არა აქვთ უპატივცემულობის გრძნობა.

ლექსი 27

რაჯას-ტამაჰ-პრაკრტაიაჰ სამა-შილა ბჰაჯანტი ვაი
პიტრ-ბჰუტა-პრაჯეშადინ შრიიაიშვარია-პრაჯეპსავაჰ

ვნებისა და უმეცრების მოდუსებში მყოფნი თაყვანს სცემენ წინაპრებს, დანარჩენ ცოცხალ არსებებსა და ნახევარღმერთებს, რომლებიც კოსმიურ მოვლენებს განაგებენ, რადგან ქალების, ქონების, ძალაუფლებისა და შთამომავლობის მოპოვების მატერიალური სურვილები ამოძრავებთ.

განმარტება: მას, ვისაც სერიოზულად სურს ღმრთეებასთან დაბრუნება, არც ერთი ნახევარღმერთის თაყვანისცემა არ ესაჭიროება. “ბჰაგავად-გიტაში” (7.20,23) გარკვევითაა ნათქვამი, რომ მატერიალურ განცხრომაზე გაგიჟებული ხალხი სხვადასხვა ნახევარღმერთებს მიმართავს წარმავალი სიკეთის მისაღებად, რაც მცირე ცოდნის მქონე პირებისთვისაა განკუთვნილი. ჩვენ არასოდეს უნდა მოვისურვოთ მატერიალური განცხრომის გაზრდა. მატერიალური სიამოვნება საჭიროა მხოლოდ სიცოცხლის მინიმალური მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად – არც მეტი, არც ნაკლები. მატერიალური სიამოვნების ზრდა საკუთარი თავის მატერიალურ ყოფიერებაში დატყვევებას ნიშნავს. მეტი ქონება, მეტი ქალები, და ცრუ არისტოკრატიზმი მატერიალურად განწყობილი ადამიანის ზოგიერთი მოთხოვნილებებია, რადგან მან არაფერი იცის იმის შესახებ, თუ რისი მიღწევა შეიძლება ვიშნუს თაყვანისცემით. ვიშნუს თაყვანისცემა სარგებელს იძლევა როგორც ამ, ასევე სიკვდილის შემდეგ ცხოვრებაშიც. ამის დავიწყების გამო მეტი ქონების, მეტი ცოლებისა და მეტი შვილების მაძიებელი სულელი ხალხი სხვადასხვა ნახევარღმერთს ეთაყვანება. სიცოცხლის მიზანი ტანჯვის მოსპობაა და არა მისი გაზრდა.

მატერიალური სიამოვნებისთვის არ არის საჭირო ნახევარღმერთებისადმი მიმართვა. ნახევარღმერთები უფლის მსახურები არიან მხოლოდ. ისინი ვალდებულნი არიან დაგვიკმაყოფილონ სასიცოცხლო მოთხოვნილებები წლის, სინათლის, ჰაერისა და სხვ. სახით. ადამიანმა ბევრი უნდა იშრომოს და არსებობისთვის მძაფრი ბრძოლის ნაყოფებით თაყვანი სცეს უზენაეს უფალს და ეს მისი სიცოცხლის მამოძრავებელ ძალად უნდა იქცეს. დაწესებული სამსახური ღმერთის რწმენით, სწორად უნდა შესრულდეს და ეს თანდათანობით ღმრთეებასთან დაბრუნების გზაზე წინსვლაში დაგვეხმარება.

როდესაც უფალი შრი კრშნა პირადად იმყოფებოდა ვრაჯადჰამაში, მან შეაჩერა ნახევარღმერთ ინდრას თაყვანისცემა და ვრაჯას მაცხოვრებლებს ურჩია, თავიანთი შრომით ღმერთისთვის ეცათ თაყვანი და მისი რწმენა ჰქონოდათ. მატერიალური მოგების მიზნით მრავალრიცხოვანი ნახევარღმერთების თაყვანისცემა ფაქტიურად რელიგიის დამახინჯებას წარმოადგენს. ასეთი რელიგიური საქმიანობა როგორც კაიტავა-დჰარმა “ბჰაგავატამის” დასაწყისშივე იქნა უარყოფილი. მსოფლიოში არსებობს ერთადერთი რელიგია, რომელსაც ყველა უნდა გაჰყვეს და ესაა ბჰაგავატა-დჰარმა, ანუ რელიგია, რომელიც გვასწავლის, რომ თაყვანი უნდა ვცეთ ღმრთეების უზენაეს პიროვნებას და სხვას არავის.