ხელოვნება ცივილიზაციის განვითარების გარკვეულ ეტაპზე წარმოიშობა და კულტურის შემადგენელ ნაწილს წარმოადგენს. კულტურის დონეს ყოველთვის განსაზღვრავდა სულიერი და მატერიალური ფასეულობა, რომელსაც ქმნიდა და აგროვებდა კაცობრიობა. ადამიანის ბედნიერებისაა და კეთილდღეობისათვის.

ისტორიული წყაროებიდან ცნობილია, რომ ანტიკურ ეპოქაში ფილოსოფია მეცნიერება და ხელოვნება განუყოფელი იყო. დროთა განმავლობაში საბუნებისმეტყველო მეცნიერების განვითარებამ ახალი ცოდნა მოიტანა. ცოდნის დაგროვებამ თავის მხრივ გამოიწვია ფილოსოფიის, მეცნიერების და ხელოვნების ერთმანეთისაგან გამოცალკევება და სპეციფიკურ დარგებად ჩამოყალიბება.

ხელოვნების ნიმუშის შესაქმნელად აუცილებელია ფილოსოფიური ბაზისი (შეხედულებათა სისტემა). აქედან გამომდინარე ყალიბდება შესაბამისი ხედვა, დამოკიდებულება ყოფიერებისადმი. ფილოსოფოსი და მეცნიერი ამ დამოკიდებულებას თავისებურად გამოხატავენ: ისინი იკვლევენ ბუნებას და ცნებების სახით გადმოსცემენ სულიერ, თუ ფიზიკურ სამყაროში არსებულ კანონებს.

თუმცა ყოფიერების შესაცნობად მხოლოდ ცნებები და კანონები არაა საკმარისი, ამასთან ერთად, საჭიროა ცხოვრებიდან, კერძო, კონკრეტული მოვლენის გამოცალკევება, მხატვრული მოდელის შექმნა, და მათი მაგალითის სახით ჩვენება. ამას ახერხებენ ხელოვნების სხვადასხვა დარგები (მხატვრობა, კინო, თეატრი)

მხატვრობას–ბუნების, ან მისი არსებული მოვლენების გარკვეული ხერხებით გამოსახვას დიდი ისტორია აქვს.

პირველი ნახატი ბიზონის ფერწერული გამოსახულება. ესპანეთში–ალტამირას გამოქვაბულში იქნა ნაპოვნი 1876 წელს. მეცნიერთა რეაქცია ამ აღმოჩენაზე უარყოფითი იყო. მათი აზრით, პირველყოფილი ხანის ადამიანს არ უნდა შეძლებოდა გამომსახველობის ასეთი დახვეწილი ხერხებით გადმოეცა ბუნება.

ეს შეხედულება გააქარწყლეს არქეოლოგების მიერ აღმოჩენილმა ახალმა ნახატებმა , რომელიც მიეკუთვნა ადრეული პალეოლითის ხანას.

ამ დროიდან სახვითმა ხელოვნებამ დიდი გზა გამოიარა. ძალზე მოკლედ ეს შეგვიძლია ასე ჩამოვაყალიბოდ: პირველყოფილი ხანის გამოქვაბული ნახატები; ანტიკური პერიოდის კლასიკური მხატვრობა, აღორძინების პერიოდის ფერწერა, აკადემიზმის ჩარჩოებიდან განთავისუფლებული იმპრესიონიზმი, თანამედროვე პრივიტივიზმი და უსაგნო მხატვრობა–გამოქვაბულის ნახატების პრიმიტიულობიდან–თანამედროვ�
� პრიმიტივიზმისაკენ;

რამ გამოიწვია ასეთი რეალობა!? მხატვრობის ასე განვითარების ერთ–ერთი მიზეზი ხელოვნებისთვის ფილოსოფიური საფუძვლის დაკარგვაში უნდა ვეძიოთ;

როგორც ზემოთ აღვნიშნე–ხელოვნების ნიმუშის შესაქმნელად აუცილებელი იყო გარკვეული მსოფლმხედველობის არსებობა; ანიტიკურ ეპოქაში ამ როლს ასრულებდა მითოლოგია. აღორძინების ხანაში, ასეთ საფუძვლად ქრისტიანული რელიგია მოგვევლინა. მეცნიერულ–ტექნიკური პროგრესის ეპოქაში ხელოვნება რელიგიური დოგმებისაგან განთავისუფლდა და ახალი საფუძველი შეიძინა კომუნისტური იდეოლოგიის სახით–ხელოვნების მიზნად მარქსისზმ–ლენინიზმის იდეების განხორციელება იქცა., საბჭოთა კავშირის რღვევამ საზოგადოება გაათავისუფლა საბჭოთა იდეოლოგიური მარწუხებიდან. ამ ფაქტს თითქოსდა აღმასვლა უნდა მოჰყოლოდა ხელოვნებაში, მაგრამ რეალურად სულ სხვა რამ მოხდა;ყველანაირმა დეიდეოლოგიზაციამ და ზღვარ გადასულმა თავისუფლებამ გააქრო ფილოსოფიური საფუძველი, რომელსაც ეყრდნობოდა ხელოვნება და ხელოვანი. ჩემის აზრით ესაა თანამედროვე ხელოვნებაში და კერძოდ მხატვრობაში არსებული კრიზისის ძირითადი მიზეზი, თუმცა მედალს მეორე მხარეც აქვს.

ყურადღება მინდა გავამახვილო გამოსახვის არა ფორმალურ, ტექნიკურ მხარეზე, არამედ თვით შემოქმედის ფენომენზე.

ხელოვნების ნიმუში ადამიანის შექმნილი პროდუქციაა. რა როლს ასრულებს აზროვნება შემოქმედებითი პროცესის დროს? ფსიქოლოგიაში აზროვნების ორი ტიპია ცნობილი ხატოვანი (ქვეცნობიერი) და ცნებითი (ცნობიერი).

ქვეცნობიერში წარმოიქმნება ე.წ. „აზრიფორმები“, ხატები, რომელიც ჯერ კიდევ არაა გაცნობიერებული–გააზრებული ლოგიკური კავშირებისა და ცნებების საშუალებით. ეს პროცესი ყველასთვის ცნობილია ფიქრის სახელწოდებით.

როგორ ვითარდება ფიქრი გონებაში ხატვის დროს? ამ პროცესში უკეთესად რომ გავერკვეთ ფსიქიკის მესამე შრის არცნობიერის შემოტანა დაგვჭირდება. ფსიქოანალიზის კონცეფციის თანახმად ადამიანის ფსიქიკა სამ პირობით შრედ არის დაყოფილი; ცნობიერი, ქვეცნობიერი და არაცნობიერი, რომელიც ჩვენი სულიერი სამყაროს ყველაზე ღრმა პლასტია.

არაცნობიერში დამალულია პიროვნებისთვის მიუღებელი ლტოლვები და განწყობები. ფიქრის პროცესში ეს უკანასკნელნი ჯერ ხატების სახით ჩნდება ქვეცნობიერში, შემდეგ კი ხდება მათი გაცნობიერება. ზოგ შემთხვევაში ეს ხატები იმდენად მიუღებელი და საშიშია, რომ ცნობიერებამდე არ აღწევს ქვეცნობიერში რჩება ან იდევნება უკან არაცნობიერში.

ანალოგიური პროცესი მიმდინარეობს შემოქმედებისას. ხატვის დროს აუცილებელია ფიქრი, აზროვნება, რის გამოც არცნობიერში მიმალული უსიამოვნო ლიბიდონარევი სურვილები აქტიურდება. ეს უკანასკნელი გაურკვეველ შიშსა და ზაფრას იწვევს. ამის გამო მხატვარი (თუ მასზე რაიმე იდეოლოგიური ზემოქმედება გამორიცხულია) ცდილობს საკუთარი ინიციატივით ისე იმუშაოს, რომ წინასწარ არ იფიქროს, თუ რისი შექმნა უნდა გონებაში წარმოიდგინოს დასახატავი სურათი) ასეთ დროს ნამუშევარი ინტუიციურად იქმნება–არაცნობიერში აღძრული ემოცია მხატვრის ხელიდან პირდაპირ გადადის ტილოზე, ქვეცნობიერში ან ცნობიერში განხორციელებული ფიქრის გარეშე. ამის საუკეთესო მაგალითია სალვადორ დალის ნამუშევრები.

განვითარების სხვადასხვა საფეხურზე მყოფი ადამიანების აზროვნების ფორმა, დროთა განმავლობაში სახეცვლილებას განიცდიდა, ამასთან იცვლებოდა, როგორც გარემომცველი სამყაროს აღქმა, ასევე მისი მხატვრული გამოსახვის ხერხებიც.

მოკლედ ასე შეგვიძლია ეს პროცესი ჩამოვაყალიბოთ; პირველყოფილი ადამიანის აზროვნება ხატოვანია, ცნობიერი პროცესბი ნაკლებადაა განვითარებული, ამდენად შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ გამოქვაბულის ნახატები შესრულებულია შეგნებული შემოქმედებითი პროცესის, წარმოსახვის, ფიქრის გარეშე.

მონათმფლობელური ხანის ადამიანის აზროვნების დონე უფრო დახვეწილია. ფილოსოფიის განვითარებამ სახვით ხელოვნებაში ახალი კანონები შეიტანა, სილამაზისა და ჰარმონიის შესახებ. აუცილებელი გახდა ცნობიერი პროცესების ცართვა, რაც თავისთავად ბუნების კანონების შესწავლას გულისხმობდა. დროში მოხდა ამ კანონების სისტემატიზაცია, რომელიც ჩამოყალიბდა ერთგვარი კლასიკური სილამაზის მოდელის სახით. თუმცა შემოქმედებითი პროცესი, ძირითადათ არაცნობიერიდან აღმოცენებული არქეტიპების (მითოლოგიური პერსონაჟების) საშუალებით სტიმულირდებოდა.

ფეოდალიზმის პერიოდის–ე.წ. „შუა საუკუნეების“ ხანის ხელოვანი, უფრო ღრმა აზროვნების უნარით გამოირჩეოდა. ამას ძირითადად ხელი ხელოვნებაში მეცნიერების შეჭრამ შეუწყო. ხელოვნების ნიმუშის შესაქმნელად აუცილებელი გახდა, ისეთი სამეცნიერო დისციპლინების შესწავლა, როგორიცაა გეომეტრია, მათემატიკა, ანატომია–შეიქმნა ყველასთვის კარგად ცნობილი „აკადემიური სტილი“ აკადემიური სკოლა–სადაც ხელოვანი ყალიბდებოდა, როგორც არა მარტო მხატვარი, არამად მეცნიერიც და ფილოსოფოსიც.

ყველაფერი ამის მიუხედავად, გამოსახული საგანი და თემა, ძირითადად ბიბლიური მითოლოგიით უფრო იყო ნასაზრდოები, ვიდრე თავისუფალი შემოქმედებითი აზროვნებით ( რასაც თავისი ობიექტური თუ სუბიექტური მიზეზები ჰქონდა და ამის განხილვა შორს წაგვიყვანს) ერთი რამ კი უნდა ითქვას, ამ პერიოდის სახვითმა ხელოვნებამ და კერძოდ მხატვრობამ განვითარების პიკს მიაღწია.

მე–19 საუკუნის ბოლო და მე–20 საუკუნის დასწყისი, მეცნიერული აღმოჩენების პერიოდია. ტექნიკურმა პროგრესმა ადამიანის აზროვნებაში რევოლუცია მოახდინა. შეიცვალა წარმოდგენები სამყაროზე და ადამიანზე, რამაც ერთგვარად გააუფერულა ხელოვნების და კერძოდ მხატვრობის როლი საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. თუმცა გაჩნდა ახალი მიმდინარეობებიც, სადაც უარყოფილი იქნა აზროვნების ცნობიერი პროცესები, რომელიც „აკადემისტური სკოლის“ მიერ დადგენილი სახვითი ხელოვნების კანონების სავალდებულო ცოდნაში გამოიხატებოდა.

მხატვარი უმთავრესად ბუნებისა და საგნების უშუალო აღქმით–შთაბეჭდილებით შემოიფარგლა. რელობისადმი ასეთმა „ბავშვურმა“ მიდგომამ შემდგომში უკიდურესად გამარტივებული მიმდინარეობები წარმოშვა;“კუბიზმი“, „დადაიზმი“ „პრიმიტივიზმი“

მე–20 საუკუნის ბოლოს „ინფორმაციული წარღვნის“ პირობებში, როცა ცივილიზაცია განვითარების უმაღლეს ფაზას გადის– მოსალოდნელი იყო ადამიანის აზროვნების დიდი წინსვლა, იგი უნდა დახვეწილიყო და ამაღლებულიყო. მაგრამ მოხდა –პირიქით; შემოქმედებითი ფიქრის უნარი ხელოვანმა თანდათან დაკარგა. ჯერ იყო და ნახტებში ლამაზი ბუნება და ადამიანები გაქრა და ტილოები ადამიანისმაგვარი არსებებით მახინჯი ყვავილებით და ცხოველებით დაიფარა. მერე ამ აჩრდილებსაც გაუვიდა ყავლი და გამოსასახავ სიბრტყეზე, უსაგნობამ, უწესრიგობამ და ქაოსმა დაისადგურა.. მეტს აღარ გავაგრძელებ, შედეგები სახეზეა.

თანამედროვე სახვით ხელოვნებაში სრული გაურკვევლობაა გამეფებული. ამ კრიზისის ერთ–ერთი მიზეზი თვით შემოქმედის სულიერ დეგრადაციაში უნდა ვეძიოთ, რაც აზროვნების, შემოქმედებითი ფიქრის, წარმოსახვის იგნორირებაში გამოიხატება. ამას კი საბოლოოდ თვითუარყოფამდე მივყავართ. ასეთი სავალალო მდგომარეობა მომავალში არა მარტო მხტვრობას არამედ თვით ცივილიზაციას ემუქრება განადგურებით. გამოსავალი ჩემი აზრით ადამიანის აზროვნების, მისი ცნობიერების შეცვლაშია, რაც ახალი ფილოსოფიური საფუძვლის გარეშე (იდეათა ახალი სისტემის) წარმოუდგენლად მიმაჩნია!

არა და არა
სწორედ პირიქით არის საქმე
"ამ გრიგალში დრო არ არის სხივის..." - გალაკტიონი

ანანდა

მე ასე ვიტყოდი, ხელოვნებაში კრიზისის არსებობა არასწორი ფორმულირებაა, რადგან ხელოვნება მუდამ იყო და არის კაცობრიობის თვითგამოხატულების საშუალება, სადაც აისახება ადამიანების მსოფლმხედველობა, შინაგანი სამყაროს არქმა და ინტერპრეტაცია.. ემოციების, აზრების გამოხატვა სხვადასხვა მეთოდებით. ამიტომ ხელოვნება ყოველთვის კაცობრიობის სულიერი და ემოციური მდგომარეობის ამსახველია. კრიზისი ხელოვანშია ხოლმე და არა ხელოვნებაში. არ არსებობს მდარე ხელოვნების ნიმუში. მე ამაზე სულ მაქვს კამათი.)

ეს უკვე გემოვნების საკითხია . მე ვთვლი რომ არსებობს.
ხელოვნების კრიზისი რომ ხელოვნის კრიზისია კი ეგ ორჯერ ორივითაა. ხელოვანი უნდა იყოს თავისუფალი რომ რამე ღირებული შექმნას. არა მარტო სახვით ხელოვნებაშია კრიზისი. გადახედეთ ლიტერატურას, სადაც მდარე და საჟურნალე მასალების მასობრივი პოპულარიზაცია მიმდინარეობს.კიდევ ყველა რაღაც ჯღაბნის თავი მართლა ლიტერატორი გონია ან გინდაც მხატვარი მოკლედ სამხატვრო რომ დაამთავრო მარტო მგით ვერ გახდები მხატვარი რა ან კონსერვატორიით-მუსიკოსი.
ეს კოდია რომელიც შენში დევს, ეს კოდი გეხამრება შექმნა რამე ღირებული ხელოვნების ნიმუში. სულ ერთია რომელი მიმდინარეობის იქნება. თუ ეს შენში არ დევს, რამდენიც არ უნდა იმეცადინო და იწვალო , არ გამოგივა.

ნუ თამომ ჩემზე უკეთ იცის მხატვრობის სფერო და მეტად ჩახედლია და ალბათ უფრო კომპეტენტურიც.

თამო ნახე რა ინტელეგენტეეე პოსტე დავწერეეე

ეს მხოლოდ თვალსაზრისია და არა დოგმა, ან ფილოსოფიური ტრაქტატი! ეს რომ დავწერე სამხატვრო კადემიაში ვსწავლობდი(თუ ამას სწავლა ერქვა მაშინ)
ამ პერიოდში მაინტერესებდა ფსიქოანალიზი და ამ თემატიკაზე ვეცნობოდი ტექსტებს (საინტერესოა სალვადორ დალის ავტობიოგრაფია) მაშინ სურეალიზმი მაინტერესებდა და დახატული მაქვს ამ ტემაზე ”9 აპრილი”

აკედემიაში გვასწავლიდნენ ხელოვნებათ მცოდნეობას სადაც საუბარი იყო იმაზე თუ რა არის ხელოვნება და რომელი ითვლება ხელოვნების ნიმუშად. . .ეს გრძელი თემაა (ამაზე მიგვითითეს ტოლსტოის წიგნი ”რა არის ხელოვნება”)

მას შემდეგ ბევრი შეხედულება შეიცვალა ჩემში. .. თავიდან რომ დამეწერა ეს ტექსტი მასში ბევრ რამეს შევცვლიდი ( ეს სტატია გაზეთში გამოქვეყნდა!)
ამ წერილის მერე მხატვრობაზე წერას თავი დავანებე ( ეს ძალიან დელიკატური თემაა და კრიტიკას მხატვრები საერთოდ ეჭვით უყურებენ) გადავედი კინოს და თეატრის მხატვრობაზე ფერწერიდან და კინოხელოვნებაზე სტატიებს იმ გაზეთში ვაქვეყნებდი სადაც თვითონვე ვმუშაობდი (თუ არ დამეზარა ჩემი სტატიების აკრეფა სადმე დავდებ) და საერთოდ სინთეზური ხელოვნება მაინტერესებს ეხლა! გაკეთებული მაქვს ანიმაციური ფილმის გარდა მხატვრული ფილმის სცენარი ”ფანტასმაგორიული დრამის” ჟანრში, მაგრამ ეხლა ამის არც გაპიარების თავი მაქვს და არც დრო. . .

ანანდა
რომელ წელს დაამთავრე?



Pisces
მოდი მაშინ მითხარი მდარე ხელოვნება რა არის? ჟურნალების დონის რომანები და პერუანული სერიალები ხელოვნება არაა,, მარ ეს შირპატრებია, და არა ხელოვნება, იგივეს ვიტყვი სხვა დარგებზეც..

აი მაგ საჟურნალე ლიტერატურას მე მდარე ხელოვნებას ვუწოდებ, რატომ იცი ვინც ქმნის ჰგონია რომ რაღაც მაგარს ქმნის
და თავი გონია ხელოვანი . მერე ვიღაც ერთ უჯრედიანი სასტავი ტაშს უკრავს ხოლმე
კი შენ სწორედ ყოფ შეიძლება,მაგრამ მე ასე ვყოფ-მდარე ხელოვნება და ნამდვილი ხელოვნება. ამ მდარეში მოიაზრება ჩემთვის თუნდაც ნიკო გომელაურის "პოეზია "

Pisces
შენი პოეზია სად მოიაზრება.

სრულიად სერიოზულად მაინტერესებს შენი სუბიექტურ-ობიექტური აზრი ამაზე.

მერე გეტყვი რატომ ვყოფ ასე..

აუ თამო ეგ რო ვიცოდე მდარეში ნამდვილად არ გადის, თუმცა ჯერ მთლად ხელოვნებაშიც ვერ ვსვავ,იმიტომ რომ ვთვლი რაღაცეები უნდა დაიხვეწოს.

Pisces
მაშინ ერთი რჩევა, ჯერ ჩასვი სადმე და მერე ვისაუბროთმდარე ხელოვნებაზე, რომელიც რეალურად არ არსებობს.

კარგი თამ
სიამოვნებით
მიყვარს შენთან ესეთ თემებზე სუაბარი

Pisces
კიდევ გკიტხავ, ჩემ ნახატებს რა ადგილს მუჩენდი?

1996 წელს

ანანდა
მეც
ნაღდად გიცნობ

რა მაგარია! რომელ ფაკულტეტზე იყავი? მე სახვითზე- კერძოდ დაზგური და მონუმენტური ფერწერის რესტავრაცია!

თუ დავაზუსტებ- მე ერთ წლით ადრე მოვითხოვე დამთავრება (ანუ ადრე გავაკეთე დაცვა-ნუ ქოიავას და შავგულიძის დახმარებით) რომ მერე კინოს მხატვრობაზე გადავსულიყავი (დიმა თაყაიშვილთან) . .. .. . .

ანანდა
არაააა! :D
LOOOL მე პირიქით თეატრზე ვიყავი და მეორედან რესტავრაციაზე გადავედი, დაზგურზე.. მეც ერთი წლით ადრე გავაკეთე დიპლომი, ანუ 97 უნდა დამემთავრებინა და 96 დავიცავი ნაღდად გიცნობ.. ვის ჯგუფში იყავი რესტავარციაზე?

სირბილაძესთან ეხლა მგონი კუპრაშვილია

დაცვის ფოტოებს მოვძებნი. . .და დავდებ თეატრზე ვინ იყო ფარნა ლაპიაშვილი?

ანანდა
)

ანანდა
td.........

სამხატვრო აკადემიაში სწავლობდით? მითხარით რომ თარხუჯი გასწავლიდათ

ანა
არა არმასწავლიდა

მე პირადა ჯერ კრიზის ვერ ვგრძნობ და პოსტმოდერნიზზმა თუ ყველაფერი დაყინა და კაცობრიობა ჩიხშია, ამაზე არ ვიცი რა ვთქვა. "ტექნიკური გაუცხოოების" ბრალი იქნება, დაუბრუნდნე ბუნებას.. დაუბრუნდენ წარსულს და გამოვლენ )))))))))))